Koń śląski (niem. Schlesisches Warmblut) – rasa koni powstała na bazie koni z terenów Dolnego i Górnego Śląska. Rasa ta odnosi duże sukcesy jako konie zaprzęgowe w dyscyplinie powożenia. Współcześnie rasa ta występuje w dwóch typach: starym i nowym.
Wygląd[]
Konie o łagodnym usposobieniu, wydajnych i eleganckich chodach, chętnie pracujące z człowiekiem.
Koń śląski starego typu[]
Koń ten odznacza się masywną, lecz harmonijną budową ciała. Głowa duża, ciężka i koścista, dopuszcza się profil garbonosy. Ganasze powinny być duże i wyraźne. Długa i mocno umięśniona szyja, mocna niepodkasana kłoda i mocny grzbiet. Zad szeroki, umięśniony, lekko skośny lub prosty. Szeroka i głęboka pierś. Kończyny o szerokich nadpęciach i suchych stawach, kopyta proporcjonalne. Umaszczenie gniade, ciemnogniade, skarogniade i kare, ewentualnie siwe. Wysokość w kłębie u klaczy: 158 – 168 cm, u ogierów: 160 – 170 cm.
Koń śląski nowego typu[]
Konie śląskie przyczyniły się do wielu sukcesów polskiego powożenia. Władysław Adamczak, startujący w barwach klubu działającego przy ówczesnym SO Książ, powożąc końmi śląskimi zdobył m.in. brązowy medal zespołowo w 1980 roku na Mistrzostwach Świata w Windsorze w Wielkiej Brytanii oraz brązowy medal indywidualnie i srebrny zespołowo na Mistrzostwach Europy w Zug w 1981 roku. Koni śląskich używał w powożeniu także Czesław Konieczny, zdobywca m.in. brązowego medalu na MŚ w powożeniu parami w 1987 roku w Riesenbeck w Niemczech, a także srebrnego zespołowo i IV miejsca indywidualnie na MŚ w 1995 roku w Poznaniu. W roku 2010, powożąc ogierem śląskim Lokan, srebrny medal w MŚ w Powożeniu Zaprzęgami Jednokonnymi zdobył Bartłomiej Kwiatek z Sudeckiego Ludowego Klubu Sportowego Książ. Konie śląskie znajdują się również w czołówce podczas imprez krajowych.
Historia[]
Planowa hodowla tych koni rozpoczęła się w XIX wieku w stadach ogierów w Lubiążu i Koźlu. Miejscowe klacze, posiadające często orientalnych przodków, kojarzono z ogierami oldenburskimi i wschodnio-fryzyjskimi, będącymi najmasywniejszymi niemieckimi końmi gorącokrwistymi. W latach 1880-1939 ukształtowano hodowlę konia w typie konia oldenburskiego, choć szlachetniejszego i suchszego.
Po II wojnie światowej rasę utrzymano poprzez dolew krwi koni oldenburskich. Dzięki zamiłowaniu hodowców oraz możliwości użytkowania roboczego w rolnictwie, rasa przetrwała na Śląsku, a także zyskała popularność w Polsce południowo-wschodniej. Ważnymi ośrodkami hodowlanymi stały się Stada Ogierów w Koźlu oraz Stado Ogierów w Książu.
Użytkowość[]
Konie śląskie w nowym, lżejszym typie odgrywają bardzo ważną rolę w promocji tej rasy na arenie międzynarodowej poprzez udział w zawodach powożenia na całym świecie. Rasa ta jest bardzo ceniona przez wielu wybitnych powożących. Jednym z najlepszych koni w zaprzęgu jednego z najznakomitszych powożących wszech czasów Michaela Freunda był koń tej rasy Janosz po Lix.
Powożenie[]
Rasa ta jest też użytkowana w jeździe rekreacyjnej, a dawniej w także w ujeżdżeniu i skokach przez przeszkody. Wydarzenia krajowe
- Coroczne zaprzęgowe próby dzielności ogierów śląskich w Stadzie Ogierów Książ,
- Próby zaprzęgowe dzielności klaczy,
- Krajowy Czempionat Koni Śląskich,
- Wystawy w Siedlcu, Porębie i Poznaniu w ramach Krajowej Wystawy Zwierząt Hodowlanych Polagra-Farm.
Hodowla[]
Od II wojny światowej do dnia dzisiejszego rasa ta poddana została kilku programom hodowlanym. Hodowla powojenna opierała się na hodowli w sektorze państwowym wspomaganym przez rozdrobnioną hodowlę prywatną. Po przemianach politycznych lat 80. XX w. sytuacja uległa znacznym zmianom i większa część koni znajduje się w posiadaniu prywatnym.
Konie te hodowane są w czystości rasy głównie na terenie Górnego i Dolnego Śląska, oraz w Polsce południowo-wschodniej. Centrum hodowlanym jest Stado Ogierów Książ i działająca przy nim stadnina koni. Konie hodowane są także w dużych gospodarstawch rolnych.
Obecnie występują dwa trendy w hodowli tej rasy:
- utrzymanie odpowiedniej ilości materiału genetycznego konia śląskiego w starym typie;
- hodowla konia śląskiego w nowym typie konia wierzchowego.
Obecnie do ksiąg stadnych tej rasy mogą być wpisywane tylko konie wywodzące się od przodków wpisanych do ksiąg koni ras śląskiej i oldenburskiej (hodowanych w czystości rasy – w starym typie). Za konie tej rasy uważa się również konie pochodzące od przodków wpisanych do ksiąg rasy pełnej krwi angielskiej. Dla koni śląskich w starym typie dopuszcza się udział do 4 przodków pełnej krwi angielskiej w 3 pokoleniu, dla koni w nowym typie – do 6 przodków.
Obecnym centrum hodowlanym tej rasy jest obszar Dolnego Śląska (dawny obszar województwa jeleniogórskiego). Do najbardziej cenionych hodowców należą: Ryszard Szorc, Jan Krzecki, Dariusz Smichura, Władysław Salwa, Antoni Barski, Adam Dymitroca, Marcin Szelest, Jan Karmelita, Andrzej Pasternak. [potrzebne źródło] Hodowla w okresie powojennym do lat 70. XX w.
Hodowla w okresie powojennym do lat 70. XX w.[]
Okres ten napiętnowany był wieloma trudnościami spowodowanymi zawirowaniami wojennymi, które wywarły negatywny wpływ na hodowlę. Spowodowane było to przede wszystkim zaginięciem znacznej części dokumentacji hodowlanej, jak również trudnościami w ustaleniu pochodzenia uratowanej populacji. Po uporządkowaniu całej sytuacji i ustaleniu celów hodowlanych, przystąpiono do planowej hodowli. Nie ma dużej ilości fotografii tej rasy z tamtego okresu.
Zastosowano ogiery wywodzące się z oldenburdzkich linii hodowlanych, wśród których największy wpływ wywarły: Holdek, Diebitsch, Ulan, Rittmeister i Firley. Należy wspomnieć o kilku innych ogierach takich jak: Skat, Marokko i Bruno, który jest ojcem matki wspaniałego Haka, o którym mówiono wśród hodowców, że: "Jak po Haku, to będzie ciągnąć z zawiązanymi oczyma ".